W opinii kard. Ratzingera wyrażonej w Komentarzu teologicznym, kluczem do trzeciej części tajemnicy jest “potrójne wołanie: ‘Pokuta, Pokuta, Pokuta!’ ”, podobnie jak kluczem do pierwszej i drugiej części tajemnicy są słowa: “zbawiać dusze” (zob. s.40). Wezwanie do pokuty wskazuje na warunkowość zapowiedzi sądu ukazanego w postaci Anioła z ognistym mieczem. Sąd się wypełni, o ile ludzie nie wezmą na serio wezwania do pokuty. Ale jest jeszcze jeden obraz wskazujący na Boże miłosierdzie wobec ludzi: wizja Matki Bożej, która “przeciwstawia się mocy zniszczenia” (s.40). W ten sposób ludzkość otrzymuje w trzeciej części tajemnicy fatimskiej dwie zapowiedzi: pokuta i Maryja. Realizacja pokuty i wstawiennictwo Maryi wskazują z jednej strony na wolność wyboru człowieka, z drugiej zaś - na “odwracalność" wyroków Bożych. Tak o tym pisze kard. Ratzinger: “w ten sposób zostaje podkreślone znaczenie wolności człowieka: przyszłość nie jest bynajmniej nieodwołalnie przesądzona... W rzeczywistości całe widzenie odbywa się wyłącznie po to, aby przypomnieć o wolności i nadać jej konstruktywny kierunek... ma ona mobilizować siły do przemiany ku dobru” (s.40).
W tym samym duchu Prefekt Kongregacji Nauki Wiary interpretuje obrazy drogi Kościoła jako “Drogi Krzyżowej, jako wędrówki przez czas przemocy i zniszczenia” (s.41), oraz drogi Papieża, który znalazł się “bardzo blisko granicy śmierci” i został ocalony dzięki “macierzyńskiej dłoni” Maryi (s.42): “fakt, iż ‘macierzyńska dłoń’ zmieniła bieg śmiercionośnego pocisku, jest tylko jeszcze jednym dowodem na to, że nie istnieje nieodwołalne przeznaczenie, że wiara i modlitwa to potężne siły, które mogą oddziaływać na historię, i że ostatecznie modlitwa okazuje się potężniejsza od pocisków, a wiara od dywizji” (s.42).
Podsumowanie
Jaki jest zatem sens tajemnic fatimskich? Okazuje się bowiem, że ten - jak konstatuje Prefekt Kongregacji Nauki Wiary - “kto się spodziewał sensacyjnych przepowiedni apokaliptycznych o końcu świata lub o przyszłych wydarzeniach historycznych, z pewnością dozna zawodu. Fatima nie pozwala nam zaspokoić tego rodzaju ciekawości, podobnie zresztą jak cała wiara chrześcijańska nie chce i nie może być pożywką dla naszej ciekawości. To, co pozostaje..., to zachęta do modlitwy, ukazanej jako droga do ‘zbawienia dusz’, a zarazem wezwanie do pokuty i nawrócenia” (s.43).
Podobnie brzmi komentarz wygłoszony przez o. Adama Schulza, rzecznika Konferencji Episkopatu Polski, po oficjalnym ogłoszeniu trzeciej części tajemnicy fatimskiej: “Część osób mogła poczuć się zawiedziona opublikowaną właśnie treścią trzeciej części objawienia fatimskiego. To dlatego, że trudno przyjąć objawienie, które wzywa do nawrócenia, zwłaszcza że niektórzy oczekiwali czegoś sensacyjnego, w rodzaju daty końca świata. Tymczasem trzecia tajemnica fatimska musi być rozpatrywana w kontekście całego objawienia danego pastuszkom w Fatimie w 1917 r., które dotyczy drogi Kościoła w XX wieku oraz jego zmagania z systemami totalitarnymi. Proroctwo fatimskie zapowiedziało niebezpieczeństwa komunizmu i hitleryzmu, ale także ukazało drogi wyjścia: pokutę, przemianę serc, nawrócenie.
Naturą objawień prywatnych, takich jakie miały miejsce w 1917 r. Fatimie, jest to, że pomagają odczytać i zrozumieć w konkretnej sytuacji historycznej to wielkie objawienie, które zostało spisane na kartach Pisma Świętego. Nie dodaje niczego do objawienia publicznego, ale ukazuje sens, przybliża Ewangelię, pomaga ją odczytać w kontekście historycznym. Nie ma również obowiązku wierzenia w objawienie prywatne.
