a) świadectwa wewnętrzne
Ewangelia zaskakująco milczy na temat Jana i Jakuba, synów Zebedeusza, nie wymieniając ich expressis verbis ani razu. Wydaje się to nieco dziwne, zważywszy że pozostałe Ewangelie dają o nich świadectwo wielokrotnie. Można to wytłumaczyć chęcią ukrycia siebie i swej roli w gronie Dwunastu przez autora tekstu. Nazywa się to niekiedy “argumentem z milczenia” (argumentum ex silentio). W zamian za to, w Ewangelii pojawia się dość często opisowe określenie: “uczeń, którego Jezus miłował” (13,23; 19,26; 20,2; 21,7.20), a który to uczeń, jak czytamy w epilogu, miał napisać Ewangelię: “ten właśnie jest tym uczniem, który daje świadectwo o tym wszystkim i który napisał to wszystko, a wiemy, że jego świadectwo jest prawdziwe” (21,24). Czy możemy więc rozszyfrować, kim jest ten umiłowanym uczeń Pana? Tak. Z Ewangelii Janowej wynika, że łączyły go więzy szczególnej przyjaźni z Piotrem (13,23n; 18,15; 20,3nn; 21,20nn), co w kontekście Dzieła Łukaszowego wyraźnie wskazuje na Jana Apostoła (Łk 22,8; Dz 3,1-4.11; 4,13.19; 8,14). Ten właśnie uczeń, wraz z Piotrem i Jakubem, był bardzo ceniony przez Jezusa (Mk 5,37; 9,2; 13,3; 14,33). Ma on nadto gwarancje naocznego świadka wszystkich wydarzeń, doskonale znającego topografię Palestyny i zwyczaje żydowskie.
b) świadectwa zewnętrzne
A jakie są świadectwa zewnętrzne o autorze Czwartej Ewangelii? Otóż niemal cała tradycja starochrześcijańska jednogłośnie opowiada się za Janem, synem Zebedeusza, jako autorem Ewangelii. Już w I poł. II w. Ewangelia jest znana i cytowana przez Ignacego z Antiochii, Papiasza, bpa Hierapolis, oraz Justyna. Miała zatem już wtedy apostolski autorytet. Pierwsze wyraźne świadectwo o jej autorze znajdujemy u św. Ireneusza (ok. 180 n.e.): “Następnie Jan, uczeń Pana, który spoczywał na Jego piersi, ogłosił Ewangelię podczas swojego pobytu w Efezie” (Adv. Haer. III, 1,1). Prawie w tym samym czasie Ewangelię formalnie przypisuje Janowi Klemens z Aleksandrii, który ok. 200 r. napisał: “W końcu, już po wszystkich, Jan widząc, że inne Ewangelie ukazywały cielesną stronę postaci Jezusa, zachęcany przez przyjaciół i pozostając pod wpływem Ducha napisał Ewangelię duchową [pneumatikon euangelion]” (Hist. Eccl. IV 14,7). Z kolei w tzw. Fragmencie Muratoriego czytamy: “Autorem IV Ewangelii jest Jan, jeden spośród uczniów. Kiedy inni uczniowie i biskupi zachęcali go do pisania, powiedział do nich: ‘Teraz pośćcie ze mną trzy dni, a potem opowiemy sobie nawzajem, co takiego zostało objawione każdemu z nas’. Tej samej nocy zostało objawione Andrzejowi, jednemu z apostołów, że Jan ma napisać pod swoim imieniem to wszystko, co im przyjdzie na pamięć”. Z tej wypowiedzi wynika, iż Ewangelia Janowa byłaby zatem wspólnym dziełem grona Apostołów.
Na przełomie II i III w. pojawiła się opinia przeciwna w kwestii autorstwa Ewangelii (zaczęto mówić o tzw. Janie Prezbiterze, różnym od Jana Apostoła). Miała ona związek z reakcją przeciwko “uduchowionym” montanistom, którzy posługiwali się Ewangelią we własnych tendencyjnych celach. Była to jednak opozycja niewielka, a ponieważ oparta na przesłankach czysto teologicznych, a nie historycznych, dlatego nie miała i nie ma żadnego znaczenie w dalszej tradycji przekazu tekstu.
Można więc w oparciu o wszystkie, wspomniane powyżej, świadectwa wewnętrzne i zewnętrzne bez obawy błędu twierdzić, że autorem Czwartej Ewangelii jest św. Jan Apostoł, jeden z dwu synów rybaka Zebedeusza.
