Królestwo Boże jest w rozumieniu Łukasza zarówno rzeczywistością przyszłą (22,16; 23,42), jak i obecną (10,9; 11,20; 17,20n). Można przyjąć, iż Królestwo Boże tu, na ziemi, realizuje się w swojej widzialnej i jeszcze niedoskonałej formie w Kościele, kiedyś zaś przyjmie całkowicie doskonałą i duchową postać jako Królestwo niebieskie.
inne tematy
Bardzo ważnym i bliskim sercu Łukasza tematem jest los ubogich. Ewangelista wyraźnie “radykalizuje” nauczanie Jezusa w tej materii. Np. Jego uczniem nie może zostać ten, kto nie wyrzeka się “wszystkiego”, co ma (14,33); bogaty młodzieniec winien sprzedać i rozdać ubogim “wszystko”, co posiada (18,22), a życie człowieka nie zależy od obfitości posiadanych przez niego dóbr materialnych (12,15). Sam Jezus jest ukazany jako “ubogi” par excellence: narodzony w żłobie, “gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie” (2,7); otoczony gronem prostych pasterzy (2,16n); jako pierworodny wykupiony za cenę ofiary ubogich (2,24; zob. Kpł 12,8); jako Syn Człowieczy w ciągu całego swego życia “nie ma miejsca, gdzie mógłby głowę złożyć” (9,58).
Łukasz eksponuje obecność i rolę kobiet w życiu i misji Jezusa i Kościoła. Wyłącznie u niego spotykamy “niepłodną” Elżbietę, na którą Bóg łaskawie wejrzał dając jej syna, Jana Chrzciciela (1,7.24n.36.57n). Pojawia się też “posunięta w latach” prorokini Anna, która przez większość swego życia “nie rozstawała się ze świątynią, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą” (2,36-38). Współczucie Jezusa wzbudza zapłakana wdowa z Nain, która traci swego jedynego syna: Jezus przywraca go do życia i oddaje matce (7,11-17). Wkrótce potem na przyjęciu u Szymona faryzeusza z życzliwością i troską pochyla się nad kobietą prowadzącą w mieście życie grzeszne i widząc jej ból i płacz przebacza jej grzechy, ponieważ “wiele umiłowała” (7,36-50). Łukasz wylicza też z imienia niewiasty, które towarzyszyły Jezusowi i Jego uczniom od Galilei: była to Maria Magdalena, z której Jezus wyrzucił siedem złych duchów, czyli uwolnił od wszelkiego duchowego zła, dalej Joanna, żona Chuzy, zarządcy u Heroda, Zuzanna i “wiele innych” (8,1-3). Nie można pominąć też Marii i Marty z Betanii (10,38-42) oraz niewiast na drodze krzyżowej (23,27-31), wymieniając tylko typowo Łukaszowe sceny. Wreszcie nikt tak jak Łukasz nie odmalowuje obrazu Maryi, matki Jezusa. Widzimy ją “pełną łaski” w scenie zwiastowania (1,26-38), “błogosławioną między niewiastami” z racji jej wybrania i wiary (1,39-45), wyśpiewującą Bogu pieśń dziękczynienia (1,46-55), rozważającą i zachowującą Boże sprawy w swoim sercu (2,19.51), świadomą losu swego Syna i dlatego “bolesną” (2,34n), ale też i nie zawsze rozumiejącą swe Dziecko (2,41-50).
Łukasza określa się jako Ewangelistę modlitwy, więcej bowiem niż pozostali autorzy tekstów NT poświęca jej uwagi. To w jego Ewangelii Jezus nakazuje uczniom, by czuwali i modlili się “w każdym czasie” (21,36); poucza ich, że powinni “zawsze się modlić i nie zniechęcać się” (18,1), także w tym celu, by nie ulec pokusie (22,40.46), a w przypowieści o natrętnym przyjacielu wręcz chwali postawę “bezwstydnej” natarczywości w proszeniu (11,8), dodając, że jej głównym przedmiotem winna być modlitwa o Ducha Świętego (11,13). Łukaszowy Jezus modli się nieustannie w różnych okolicznościach swego życia i na różnych miejscach: w czasie chrztu w Jordanie (3,21n); na pustkowiu z dala od ludzi (5,16); nocą na górze przed wyborem Dwunastu (6,12); w ciągu dnia na górze podczas przemienienia (9,28n); nocą w Ogrodzie Oliwnym (22,39-46), a na wyraźną prośbę swoich uczniów, obserwujących Go w trakcie modlitwy, uczy ich, jak oni sami winni się modlić (11,1n). Tylko w jego Ewangelii znajdujemy trzy piękne teksty modlitewne, zwane kantykami: Magnificat (1,46-55), Benedictus (1,68-79) i Nunc dimittis (2,29-32).
Ponadto Łukasz jest Ewangelistą Bożej radości i zwiastunem Bożego pokoju, a bezspornym centrum jego Ewangelii jest zawsze Jerozolima, do której Jezus zmierza w ciągu całego swego ziemskiego życia i w niej, niczym arcykapłan na ołtarzu świątynnym, składa ofiarę z samego siebie. Tu wstępuje do nieba, tu też zaczyna się misja Kościoła w dniu zstąpienia Ducha Świętego na uczniów zgromadzonych w jerozolimskim Wieczerniku.
Ks. Dr Wojciech Michniewicz
