Pierwsze uwięzienie rzymskie

• wiosna 59 - wiosna 61. Wczesna tradycja chrześcijańska mówi o dwu uwięzieniach w Rzymie (Euzebiusz, HE II, 22, 1-2.7-8). Świat grecko-rzymski nie znał uwięzienia jako kary docelowej. Najczęściej było ono rodzajem aresztu do momentu wyroku lub zwolnienia. Uwięziony mógł liczyć wyłącznie na samego siebie w kwestii jedzenia i utrzymania. Dostawał jeden posiłek dziennie. Wg Seneki, obywatel rzymski osadzony w Wiecznym Mieście korzystał z pomocy państwa, tzn. otrzymywał miesięczny przydział zboża w wysokości 35l. Majątek więźnia po wyroku konfiskowano. Paweł spędził w areszcie rzymskim (tzw. custodia militaris) dwa lata (Dz 28,30). Prawo rzymskie nakazuje zwolnienie osoby trzymanej pod custodia militaris, o ile oskarżenie nie wpłynie w przeciągu 9 miesięcy dla terenu Italii i 18 miesięcy dla prowincji zaalpejskich i zamorskich (transalpinis autem et transmarinis annus et sex menses), “za jaką należy uznać Judeę związaną z rzymską prowincją Syrii”. Jednakże ten dekret pochodzi z III w., a nie wiadomo, czy  podobna praktyka obowiązywała wcześniej;
• Kol, Flm: jesień 60 (Rzym);

Misja w Hiszpanii

• lato 61 (62). Odtąd pojawia się podwójna chronologia. Ta druga jest właściwa o tyle, o ile założymy wcześniejszą podróż Pawła do gmin na Wschodzie, po zwolnieniu z więzienia rzymskiego, a przed wyprawą do Hiszpanii;
• O misji do Hiszpanii mówią lub ją sugerują: Rz 15,24.28; list Klemensa Rzymskiego z 95 n.e. (1Klem 5,5-7), w którym czytamy, że Paweł dotarł “do granic zachodu”, epi to terma tēs dyseōs, co z punktu widzenia osoby piszącej w Rzymie oznacza zachodnią granicę Imperium, czyli Hiszpanię; tzw. Fragment Muratoriego:  “[...] lecz i wyprawę Pawła z Rzymu do Hiszpanii udającego się”, sed et profectionem pauli ab urbe ad spaniam proficiscentis (lin. 38n) i apokryficzne Dzieje Piotra (1.6).

Powrót do wspólnot na Wschodzie

• jesień 61 (62) - zima 62/63 (63/64). Zdaniem ks. Rakocego, powrót Pawła z Hiszpanii na Wschód należy uznać “za pewny”;
• pobyt w Efezie i Macedonii: jesień 61 (62) - wiosna 62 (63). Te dane pochodzą z Listów Pasterskich (1Tm 1,3; Tt 1,5);
• pobyt w Troadzie, Efezie, Milecie i Koryncie: wiosna - jesień 62 (63);
• pobyt w Epirze, czyli Nikopolis: zima 62/63 (63/64). Nikopolis (gr. “miasto zwycięstwa”) zostało pobudowane nad Zatoką Ambrakijską dla upamiętnienia zwycięstwa floty Oktawiana Augusta nad flotą Antoniusza i Kleopatry pod Akcjum w 31 r. p.n.e., leżącym po drugiej stronie zatoki. Ta bitwa zadecydowała o przyszłych losach Imperium Rzymskiego.

Drugie uwięzienie rzymskie. Męczeństwo

• wiosna/lato 63 (64) - wiosna/lato 64 (65). W opinii ks. Rakocego, Paweł trafił ponownie do więzienia rzymskiego na długo przed pożarem Rzymu - po połowie 63 roku. Został ścięty mieczem w Aquae Silviae (dziś opactwo trapistów w Tre Fontane); przyjaciele pochowali jego ciało na cmentarzu w połowie drogi do Rzymu. Na miejscu cella memoriae cesarz Konstantyn wybudował w IV w. bazylikę, z której przechowało się do dziś epitafium PAULO APOSTOLO MART. Obecnie jest to Bazylika św. Pawła za Murami.

Ks. Dr Wojciech Michniewicz