Tekst
Tekst Dziejów Apostolskich dotarł do naszych czasów w dwu wersjach. Określane są one jako recenzje. Pierwsza z nich, nazwana recenzją wschodnią, czyli aleksandryjską (od Aleksandrii w Egipcie), znajduje się w trzech najstarszych i najlepszych kodeksach: Codex Vaticanus, oznaczany jako B albo 03, z połowy IV w., Codex Sinaiticus, oznaczany pierwszą literą alfabetu hebrajskiego ℵ “alef” albo jako 01, również z poł. IV w., oraz Codex Alexandrinus (A lub 02), z V w. Jest ona nieco krótsza od drugiej, tzw. “zachodniej” recenzji, i uważana za “bardziej spójną z Łukaszowym autografem”, czyli oryginałem.

Druga recenzja, tzw. “zachodnia”, była rozpowszechniona na zachodzie Europy (stąd jej nazwa), choć powstała prawdopodobnie w Syrii. Najbardziej znanym jej reprezentantem jest grecko-łaciński Codex Bezae (od imienia Teodora Bezy, słynnego francuskiego naukowca, który został następcą Kalwina jako duchowy przywódca Kościoła Genewskiego). Kodeks Bezy jest zwany inaczej Cantabrigiensis (od Cambridge), oznaczany jako D lub 05, a pochodzi z V w. Ta recenzja jest o prawie 10% dłuższa od wschodniej i zawiera różne dodatki i wyjaśnienia. Np. w Dz 19,9 podaje ciekawy szczegół, iż Paweł, przebywając w Efezie i prowadząc każdego dnia przez dwa lata dysputy w auli wykładowej retora Tyrannosa, czynił to “od godziny piątej do dziesiątej”, czyli między 11:00 a 16:00. Wykorzystywał zatem czas sjesty, w którym zajęć nie prowadzono.

Niektórzy uważają tzw. recenzję “zachodnią” za próbę poprawienia wschodniej, choć w opinii części egzegetów szersza wersja zachodnia jest także Łukaszowa, choć wtórna.

Gatunek literacki
Jak sama nazwa Dziejów Apostolskich wskazuje, gatunkiem literackim są po prostu “dzieje” pierwotnego Kościoła i jego dwu przedstawicieli, apostołów Piotra i Pawła. Jednak w ramach tej bogatej i barwnej historii kerygmatycznej znajdujemy również pomniejsze formy literackie, jak: opowiadania, mowy, summaria i refreny. Opowiadania, choć zajmują aż 66% Dziejów, nie są bynajmniej najważniejsze. Istotne są mowy, obejmujące 33% tekstu. Jest ich ponad dwadzieścia (dokładnie 24), są kluczowe dla zrozumienia narracji, interpretując różne wydarzenia. Są wśród nich mowy Piotra apostoła, Stefana (inaczej Szczepana), pierwszego męczennika Kościoła, oraz trzy mowy Pawła, z których każda wyznacza kluczowy moment kolejnej wyprawy Apostoła. Pierwsza, wygłoszona w Antiochii Pizydyjskiej, jest skierowana do świata żydowskiego (13,16nn); druga, w Atenach na Areopagu, jest zwrócona do pogan (17,22nn); natomiast trzecią Paweł wygłasza w Milecie, a kieruje ją do przełożonych gmin chrześcijańskich z Efezu i okolic (20,18nn). Ta ostatnia jest swoistym duchowym testamentem i pożegnaniem z braćmi.