Wpływ Ewangelii Marka
Nie było to jednak, jak już wcześniej nadmieniliśmy, zwykłe tłumaczenie. Wykorzystał on mianowicie, jak wskazują na to badania literackie tekstu, powstałą w międzyczasie w Rzymie gdzieś koło roku 64, Ewangelię Markową, cieszącą się autorytetem samego Piotra Apostoła. Piotr bowiem wraz z Markiem, który był jego tłumaczem z aramejskiego na grekę w czasie katechizowania w Rzymie, przebywał wtedy w stolicy Imperium Rzymskiego. Co prawda, znał on grekę, ale nie na tyle, aby mógł w tym języku swobodnie nauczać, dlatego miał przy sobie Jana Marka, który spełniał funkcję tłumacza, jak przekazują to starożytne zapisy kościelne. Wspólnota Kościoła Rzymskiego miała poprosić Marka, aby spisał katechezę Piotra, co ten też uczynił, uzyskując cichą aprobatę tego ostatniego. Wedle innych świadectw, miał to uczynić zaraz po śmierci męczeńskiej Piotra, aby przechować jego nauczanie dla potrzeb lokalnego Kościoła. Ponieważ Piotr poniósł śmierć męczeńską - jak się powszechnie uważa - w roku 64, dlatego też Ewangelia Markowa musiała powstać około tego czasu. Cieszyła się, jak wspomnieliśmy, autorytetem samego Piotra jako zapis jego katechez głoszonych w gminie rzymskiej. I właśnie tę Ewangelię, obok zapisu logiów Jezusa z aramejskiej Ewangelii Mateuszowej, wykorzystał jako strukturalną bazę dla swego opracowania nieznany nam bliżej z imienia judeochrześcijanin z Antiochii. W ten sposób powstała obecna grecka Ewangelia Mateuszowa. Spełniała ona teraz podwójną funkcję: kontynuowała chrześcijańską tradycję jerozolimską, przekazując zachowane wypowiedzi Jezusa, i była świetnym narzędziem ewangelizacji w świecie hellenistycznym. Zapisano ją bowiem w grece - języku zrozumiałym zarówno dla żydowskich, jak i greckich mieszkańców Antiochii i całego ówczesnego cywilizowanego świata.

Wniosek dotyczący kolejności powstawania Ewangelii synoptycznych jest zatem następujący: rację ma Kościół utrzymujący od wieków, że układ ewangelii jest następujący: Mt Mk i Łk, bo rzeczywiście Ewangelia Mateuszowa, ale w wersji aramejskiej, była pierwszą, która się pojawiła spośród tych kanonicznych. Rację mają też współczesne badania naukowe, wskazujące na pierwszeństwo Marka, bo na jej bazie uformowana została grecka wersja dzisiejszej Ewangelii wg św. Mateusza.

Ks. Dr. W. Michniewicz