wprowadzenie

Śpiewając bardzo popularne Godzinki ku czci Najświętszej Maryi Panny natrafiamy zapewne niejednokrotnie na sformułowania i obrazy, które nie są dla nas jasne i zrozumiałe, jakkolwiek czasami uświadamiamy sobie, że mają one lub też mogą mieć swoje biblijne podłoże. Celem niniejszego opracowania jest właśnie takie spojrzenie na tekst Godzinek, które by pozwoliło nam lepiej zrozumieć, czy wręcz nawet odkryć biblijne odniesienia w tej modlitwie.

wątki biblijne w Godzinkach

Analizę tekstu uporządkujmy zatem w szereg kolejnych punktów, odpowiadających poszczególnym “godzinom”  tej maryjnej modlitwy. Termin “godzinki” wywodzi się bowiem od tzw. godzin kanonicznych, czyli odpowiednich pór dnia, w których mnisi, a zwłaszcza benedyktyni, odmawiali swoje modlitwy. Godzin kanonicznych było łącznie siedem: jutrznia, czyli modlitwa o świcie; pryma - “pierwsza”, czyli modlitwa poranna; tercja - “trzecia”, bo odmawiana około “trzeciej godziny dnia”, czyli godziny dziewiątej; seksta - tę odmawiano o “szóstej” godzinie dnia, czyli o 12:00; nona, czyli “dziewiąta”, odmawiano ją około “dziewiątej” godziny dnia, czyli 15:00; nieszpory - tuż przed zachodem słońca; oraz kompleta, czyli na “wypełnienie” dnia, a zatem przed pójściem na spoczynek.

W skład godzin kanonicznych wchodziły psalmy oraz czytania ze Starego i Nowego Testamentu. Jeżeli zaś przedmiotem religijnych i poetyckich zarazem rozważań stawały się np. tajemnice z życia Maryi, taką modlitwę nazywano wówczas - poprzez analogię - godzinkami.

Łacińska wersja Godzinek pochodzi z XVII wieku (choć znane są wcześniejsze), a dokładnie - z roku 1615, kiedy to papież Paweł V oficjalnie ją zatwierdził. Obecny tekst sporządził bł. Piotr Rodriguez SI. Wkrótce, bo w roku 1620, został on przełożony na język polski przez jezuitę krakowskiego z klasztoru św. Barbary. W 1625 roku pojawił się pierwszy tekst drukowany Godzinek w języku polskim.

jutrznia

Początkowe słowa jutrzni: “zacznijcie, wargi nasze, chwalić Pannę świętą”, nawiązują bez wątpienia do Ps 51,17, w którym czytamy: “Panie, otwórz wargi moje, a usta moje będą głosić Twoją chwałę”. Jest to prośba o dar właściwego korzystania z daru mowy, by ludzkie słowa, jeśli są już wypowiadane, były prawdziwie chwaleniem Boga, czy też - jak w Godzinkach - Matki Jego Syna.